Masal yazma önerileri

 Masal yazmak, yalnızca kelimeleri sıralamak değil; aynı zamanda kalbe dokunmak, hayal gücünü harekete geçirmek ve dinleyiciyle özel bir bağ kurmaktır. Masal anlatıcısı (ya da yazarı) hem bir sanatçı hem bir eğitici hem de bir hayal mimarıdır. İşte bu yüzden mizacına uygun masal seçimi, doğru karakter oluşturma ve hayal gücü egzersizleri büyük önem taşır.

 

MASAL YAZARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

 

1. ANLATICININ MİZACINA UYGUN MASAL SEÇİMİ

• Mizacı neşeli olan bir anlatıcı, komik ve eğlenceli masallarda çok daha etkili olur.
• Daha duygusal, içe dönük bir anlatıcı, anlam yüklü, içsel yolculukları olan masallarda başarılıdır.
• Enerjisi yüksek, teatral yönü güçlü biri ise macera dolu, bol karakterli, sürükleyici masalları daha iyi aktarır.

2. YAŞ GRUPLARINA GÖRE KARAKTER SEÇİMİ VE MASAL FORMATI

Küçük yaşlarda renkli, sevimli karakterler önemlidir. Büyük yaşlarda karakterin iç dünyası ve değişimi öne çıkar.

 

 HAYAL GÜCÜ GELİŞTİRME EGZERSİZLERİ

Masal yazarı olmak, hayal kurma kaslarını çalıştırmak gibidir. İşte hayal gücünü geliştirmek için bazı egzersizler:

1. “EĞER…” OYUNU

• “Eğer kediler uçabilseydi ne olurdu?”
• “Eğer gökyüzünde asansör olsaydı?”
• “Eğer orman konuşsaydı, bize ne anlatırdı?”

Her "eğer" cümlesi bir masalın başlangıcı olabilir.

2. TERS MASAL TEKNİĞİ

• Kırmızı Başlıklı Kız değil de Kurt iyi biri olsaydı?
• Pamuk Prenses'in aynası konuşmasa ne olurdu?

Klasik masalları tersyüz ederek hayal gücünü zorla!

3. NESNEYE RUH VERME EGZERSİZİ

• Kalem ağlayınca ne olur?
• Sürahi şarkı söyleseydi hangi notadan başlardı?
• Yastıklar neden geceleri konuşur?

Cansız varlıkları kişileştirerek özgün karakterler oluştur.

 4. RESİMDEN MASAL YAZ

Bir çocuk çizimi al, içindeki karakterleri gör ve o resme bir hikâye yaz. Görsel hayal gücünü tetikler.

 5. KELİME ZARLARI / KARTLARI KULLAN

Bir kutuya farklı kelimeler yaz (ejderha, dondurma, bulut, merdiven…). Rastgele üç tanesini çek ve bu üç kelimeyle bir masal başlat.

 

TAVSİYE

• Masallar sadece çocukları değil, içimizdeki çocuğu da besler.
• Anlatıcı önce kendini, sonra dinleyicisini tanımalı.
• Yaşa, mizaca, zamana göre anlatım şekli ve karakterler değiştirilmeli.
• Masal yazarı, hayal etmeye hiç ara vermemelidir.

 

MASAL BAŞLANGIÇ FİKİRLERİ

1. Gökyüzü Postacısı Bulut Boncuk

Bir zamanlar, mektupları rüzgârla taşıyan bir bulut varmış. Ama bir gün bir mektubu yanlış adrese bırakmış…
Kazanım: Sorumluluk, dikkatli olmak.

2. Konuşan Sandaletler

Keloğlan bir sabah uyandığında sandaletlerinin konuştuğunu fark etmiş. Ama sadece dürüst olursa konuşuyorlarmış!
Kazanım: Dürüstlük, öz farkındalık.

3. Sessiz Ormanın Sırrı

Tüm kuşların ötmediği, yaprakların kımıldamadığı bir ormanda, bir çocuk “merhaba” deyince her şey değişmiş.
Kazanım: Saygı, doğa sevgisi, iletişim.

4. Kaybolan Renkler Ülkesi

Renkler bir sabah uyanınca kaybolmuş! Kırmızı alınmış, sarı küsüp gitmiş… Bu işi kim çözecekmiş?
Kazanım: Empati, duyguları tanıma.

5. Aynadaki Ters Kral

Aynada yaşayan bir kral, gerçek dünyadaki herkesi ters görmeye başlamış. Acaba kim doğruyu gösterecekmiş?
Kazanım: Ön yargılar, başkasının bakış açısından düşünme.

 

 

EĞİTSEL MASAL İÇERİK PLANI

TEMA: Dürüstlük ve Açgözlülük

MASAL ADI: “Serçelerin Solucan Oyunu”

YAŞ GRUBU: 6–9 yaş
HEDEF KAZANIMLAR:

• Dürüstlüğün önemi
• Açgözlülüğün sonuçları
• Arkadaşlık ve fedakârlık
  Ana Karakterler: Serçeler, Nasrettin Hoca, Keloğlan, Bilge Yılan
  Etkinlik Önerileri:
• “Doğruyu Söyle” drama çalışması
• “Dürüstlük Ağacı” çizim etkinliği

 

TEMA: Sabır ve Emek

Masal Adı: “Tembel Tırtılın Dönüşümü”

Yaş Grubu: 5–7 yaş
Hedef Kazanımlar:

• Sabırlı olmak
• Emek vererek sonuca ulaşmak
• Kendine inanmak
  Ana Karakterler: Tembel Tırtıl, Uçan Karınca, Sabırlı Kaplumbağa
  Etkinlik Önerileri:
• Kukla gösterisi: "Tırtıl ve Karınca"
• Tohum ekme etkinliği ile sabır gözlemi

 

TEMA: Arkadaşlık ve Yardımlaşma

Masal Adı: “Kayıp Gölge”

Yaş Grubu: 7–10 yaş
Hedef Kazanımlar:

• Birlikte başarmanın gücü
• Paylaşmak ve destek olmak
• Empati kurmak
  Ana Karakterler: Keloğlan, Şaşkın Tavşan, Cesur Gölge
  Etkinlik Önerileri:
• Gölge kuklası atölyesi
• “Arkadaşım İçin Yazarım” mini masal yazımı

 

MASAL SENARYO ve SINIF ETKİNLİK PLANI

MASAL ADI: Serçelerin Solucan Oyunu

TEMA: Dürüstlük ve Açgözlülük

TAM MASAL SENARYOSU

Bir Varmış Bir Yokmuş…

Şık şık tespihini çeken Nasrettin Hoca, yanındaki Keloğlan’a dönerek şöyle demiş: — Bugün dürüstlük ve açgözlülük üzerine bir hikâyeye ne dersin evlat?

Keloğlan gözlerini kocaman açmış: — Ne demek hocam! Ama masalda macera da olsun…

Hoca gülümsemiş: — Elbet olur… Dinle şimdi...

Bir zamanlar, yemyeşil bir ormanın kenarında iki dost serçe yaşarmış: Cikcik ve Cakcak. Bir sabah karnı zil çalan serçeler yiyecek aramaya çıkmış.

Cikcik, çok sayıda solucanı bir anda görünce arkadaşı Cakcak’a şöyle demiş: — Orada hiçbir şey yok, başka yere bakalım!

Aslında yalan söylemiş, çünkü açgözlüymüş. Tüm solucanları tek başına yemek istemiş. Cakcak başka yere uçarken, Cikcik hepsini yutuvermiş.

Derken aniden bir yaprak hışırdamış. O sırada ormanın içinden kocaman bir küçük yılan belirivermiş! Cikcik çok yemekten uçamamış, Cakcak ise onu kurtarmaya çalışmış:

— Hadi uçalım!

— Uçamam, çok yedim… Sen kaç!

— Asla! Arkadaşını bırakmak olur mu?

Yılan, tam onlara yaklaşmışken duruvermiş. Gülümseyerek şöyle demiş: — Ben zararsız bir yılancığım. Sizi korkutmak istemem. Sadece bir oyun oynuyordum. Ama az kalsın açgözlülüğün sonunu görecektin küçük serçe.

Sonra, Cikcik'e şöyle demiş: — Dürüstlük, açgözlülükten daha değerli bir şeydir. Yalanla kazanılan her şey, sonunda bir yük olur ve seni uçmaktan alıkoyar.

O andan sonra Cikcik yaptığına çok pişman olmuş, Cakcak’tan özür dilemiş.

Nasrettin Hoca masalın sonunu şöyle bağlamış: — Evlat, karın doyurmak güzel şey ama aç göz doymaz. Şık şık şık… tespihim döner, doğru söyleyen yolunu bulur.

Keloğlan gülerek tespihin ritmine uymuş: 🎵 Şık şık şık, dürüst ol hep Aç gözlü olma, paylaş ekmek 🎵

 

HİKÂYE AKIŞI

1. Tanıtım: Serçelerin arkadaşlığı, açlıkları
2. Çatışma: Cikcik'in yalanı ve açgözlülüğü
3. Dönüm Noktası: Yılanın gelişi, uçulamayan Cikcik
4. Çözüm: Cakcak'ın fedakârlığı ve yılanın nasihati
5. Sonuç: Pişmanlık, özür, değer dersi

 

SINIF/ATÖLYE ETKİNLİK PLANI

1. Masal Draması (Rol Oynama)

• Serçeler, Nasrettin Hoca, Yılan ve Keloğlan rollerine öğrenciler seçilir.
• Masal sahneye konur, öğretmen anlatıcı olur.

2. “Dürüstlük Bulutu” Çalışması

• Her çocuk renkli kağıtlara dürüst davrandığı bir olayı yazar.
• Bu kağıtlar sınıf panosunda “Dürüstlük Bulutu”na asılır.

 3. Karakter Günlüğü Yazma

• Öğrenciler, Cikcik'in yerine geçerek “Yaptığım Hatalar ve Öğrendiklerim” başlıklı bir mini günlük yazarlar.

4. Masal Şarkısı Öğrenme

• Keloğlan'ın söylediği şarkı sınıfça öğrenilir, istenirse müzik dersinde melodik olarak bestelenir.

5. Alternatif Son Yazımı

• “Yılan gerçekten tehlikeli olsaydı ne olurdu?” sorusuyla farklı sonlar yazılır.

 

 

DEĞERLER EĞİTİMİ KAZANIMLARI

• Dürüstlük ve yalanın sonuçlarını fark eder.
• Açgözlülüğün zararlarını anlar.
• Yardımlaşma, arkadaşlık ve fedakârlık değerleri üzerine düşünür.
• Hikâye anlatımı ve drama yoluyla duygularını ifade eder.

 

 

DEĞERLER EĞİTİMİ ÖĞRETMEN ETKİNLİK DOSYASI

 

MASAL ADI: Serçelerin Solucan Oyunu
Tema: Dürüstlük ve Açgözlülük
Yaş Grubu: 6–9 Yaş
Kazanımlar:

• Dürüstlüğün önemini kavrama
• Açgözlülüğün olumsuz sonuçlarını fark etme
• Empati ve yardımlaşma becerilerini geliştirme

 

HİKÂYE AKIŞI:

1. Giriş: Serçelerin tanıtımı, karınlarını doyurma arayışları
2. Çatışma: Cikcik’in yalan söyleyerek tüm solucanları yemesi
3. Tehlike: Cikcik çok yediği için uçamaz, yılan belirir
4. Fedakarlık: Cakcak, Cikcik’i yalnız bırakmaz, onu kurtarmaya çalışır
5. Çözüm: Yılan nasihat eder, yalanın ve açgözlülüğün zararları anlatılır
6. Son: Pışmanlık, özür ve öğrenilen ders

 

ETKİNLİKLER:

1. Drama (Rol Oynama)
   • Öğrenciler serçeleri, yılanı, Nasrettin Hoca’yı ve Keloğlanı canlandırır.
   • Öğretmen anlatıcı olur.
2. Dürüstlük Bulutu
   • Renkli kağıtlara öğrenciler, dürüst davrandıkları anları yazar.
   • Bu kağıtlar "Dürüstlük Bulutu" panosuna asılır.
3. Karakter Günlüğü Yazma
   • Öğrenciler, Cikcik'in yerine geçerek "Yaptığım Hatalar ve Öğrendiklerim" başlıklı bir metin yazar.
4. Masal Şarkısı Öğrenme
   • Keloğlan'ın söylediği Şarkı ezberlenir.
   • Dilerseniz ritim aletleriyle süslenebilir.

— Şöyle: — “Şık şık şık, dürüst ol hep / Aç gözlü olma, paylaş ekmek”

5. Alternatif Son Yazımı
   • Öğrencilere sorulur: "Yılan tehlikeli olsaydı ne olurdu?"
   • Farklı sonlar yazmaları istenir.

 

ÖĞRETMENE NOTLAR:

• Masal okuma sırasında dramatik ses tonu, jest ve mimiklerle anlatım etkili olur.
• Değer kazanımları ders sonunda birlikte tartışılabilir.
• Gerekirse öykü resimlendirme çalışması eklenebilir.

 

GÖKTÜN ÜÇ ELMA DÜŞTÜ:

• Biri dürüst olanlara,
• Biri yardımlaşanlara,
• Biri de bu masaldan ders çıkaranlara...

SON.